Właściciele domów i osoby myślące o modernizacjach znajdą tu analizę efektywności pomp ciepła i praktyczne wskazówki, jak unikać nieuczciwych ofert instalacyjnych. Dzielę się narzędziami do symulacji i weryfikacji parametrów instalacji grzewczych, które pomogą w świadomym planowaniu inwestycji. Przeczytaj, jak samodzielnie przeprowadzać analizy i podejmować przemyślane decyzje dotyczące ogrzewania domu.
Dziś taki post bardziej dla właścicieli domów i osób myślących o modernizacjach swoich budynków (np. pod kątem wymiany starych kotłów węglowych i decyzji "na co?"), czy też osób zainteresowanych matematyką pomp ciepła. Wyjdziemy trochę na przeciw tym wszystkim dezinformatorom, którzy wydzwaniają z nachalnymi ofertami instalacji pomp ciepła, nieuczciwie wciskając manipulacje matematyczne, że „zaoszczedzicie na ogrzewaniu” dzieki wybraniu ich usług. Policzcie to, zamiast polegać na "cudownych obietnicach". Po moim ostatnim wpisie o pompach i problemach z zawyżonymi parametrami, otrzymałem mnóstwo wiadomości od Was. Wielu z Was pytało, jak udało mi się wykryć, że zainstalowana u mnie pompa ciepła nie spełnia deklarowanych parametrów, albo jak się przed tym ustrzec. Dziś chciałbym podzielić się z Wami nie tylko odpowiedzią na to pytanie, ale także narzędziami, które pomogły mi w tej „detektywistycznej” pracy.
Jako osoba techniczna, z 20 letnim doswiadczeniem w dziedzinie obróbki danych, analityki, programowania itp., od początku podchodziłem do inwestycji w pompę ciepła analitycznie (zresztą tak samo jak do pandemii COVID19, którą sobie tu wspólnie liczyliśmy na łamach Defoliatora). Jeszcze początkiem 2023 roku, zanim zainstalowałem urządzenie, stworzyłem (na swoje potrzeby) serię kalkulatorów do symulacji różnych parametrów instalacji grzewczej. Te narzędzia miały mi pomóc w planowaniu inwestycji i ocenie jej opłacalności. Następnie właśnie do tych narzędzi wprowadziłem dane ze specek producentów, z pomiarów mojego domu i po wynikach podjąłem decyzję „robimy!”.
Gdy już zainstalowałem pompę ciepła, te same kalkulatory (dzięki wynikom z nich) pozwoliły mi zauważyć znaczne rozbieżności między deklarowanymi, a rzeczywistymi parametrami pracy urządzenia. Kluczowe było to, że faktyczne zużycie energii elektrycznej nie zgadzało się z wyliczeniami opartymi na danych ze specyfikacji pompy ciepła. To właśnie te rozbieżności skłoniły mnie do głębszego zbadania tematu. Wystudiowałem kwestie związane z pompami ciepła, fizyką ich działania i metodami obliczania efektywności. W rezultacie, rozbudowałem moje narzędzia o dodatkowe funkcje, które pozwoliły mi precyzyjnie określić, że problem leży w samej pompie, a nie w innych elementach instalacji (aktualna wersja kalkulatora pokrywa się z faktycznymi pomiarami na istniejących instalacjach). Początkowo myślałem, że urządzenie jest zepsute więc je zareklamowałem, ale w trakcie reklamacji wyszło, że to nie kwestia popsutego urządzenia, tylko tego, że nie trzyma ono tego co przyjąl cudowny papier. Zresztą na temacie zawyżonych parametrów pracy urządzeń jest sporo skandali opisywanych aktualnie w mediach (kto wpisze w google - szybko znajdzie). Nie będziemy się tutaj rozwodzić. Z mojej strony tylko krótka uwaga: bierzcie urządzenia z pełnymi raportami badań (żadnych innych pseudo certyfikatów itp.).
To właśnie te kalkulacje z tych kalkulatorów doprowadziły mnie do podjęcia decyzji o instalacji dedykowanego pompie ciepłomierza i licznika energii elektrycznej. Te urządzenia pomiarowe potwierdziły moje wcześniejsze wyliczenia, dostarczając twardych dowodów na to, że pompa ciepła nie trzyma deklarowanych parametrów efektywności (pomiary zgadzały się z symulacjami z kalkulatorów - co dodatkowo świadczy to o tym, że udało się je całkiem nieźle zrealizować). Biorąc pod uwagę duże zainteresowanie tematem i liczne prośby o pomoc w weryfikacji własnych instalacji postanowiłem je udostępnić. Mimo szczerych chęci nie jestem w stanie pomóc każdemu z Was i zamieniać się w detektywa Waszych instalacji, szczególnie, że w ostatnim czasie borykam się ze zdrowiem i mnóstwem życiowych problemów. By jednak wyjść jakoś sytuacji na przeciw postanowiłem udostępnić moje narzędzia wszystkim zainteresowanym - wrzuciłem za free na serwer. Możecie korzystać z nich do woli i za darmo na mojej stronie.
Tutaj:
https://defoliator.pl/scripts/ogrzewanie/z-wegla.html
Nie są idealne, programowalem je na swoje potrzeby jeszcze w 2023 r. Zwyczajnie wrzucam w takiej wersji jaką zrobiłem wtedy dla siebie. Jak będzie zainteresowanie to kiedyś możemy zrobić ich bardziej rozbudowane wersje, które np. uwzględnią uwagi użytkowników. Szczególnie chciałbym zwrócić Waszą uwagę na dwa kalkulatory:
1.Kalkulator ogrzewania z węgla - to narzędzie jest szczególnie przydatne dla osób, które planują modernizację swojego systemu grzewczego, np. wymianę starego kotła węglowego na pompę ciepła. Kalkulator, bazując na danych o spalaniu węgla, jego kaloryczności i sprawności kotła, wylicza rzeczywiste zapotrzebowanie instalacji na ciepło. To kluczowa informacja przy planowaniu nowego systemu grzewczego. Pozwala ona na realistyczne oszacowanie, jak będzie pracować pompa ciepła w Waszym konkretnym przypadku (z możliwością wprowadzenia własnych cen i własnego SCOP). Jest też wersja symulująca ceny z uwzględnieniem ETS2 (drugi link od góry), dla prognozowania długoterminowego (poza 2027 r.).
2.Kalkulator dziennego zapotrzebowania energii - to bardziej zaawansowane narzędzie, które symuluje pracę pompy ciepła w oparciu o cykl Carnota (tylko w ujęciu dziennym). Pozwala na wprowadzenie własnej krzywej zasilania instalacji i dynamicznie wylicza współczynnik COP w zależności od charakterystyki instalacji. Jest to szczególnie istotne, ponieważ efektywność pompy ciepła silnie zależy od temperatury zasilania systemu grzewczego. Przydatne przy planowaniu hybrydy czy edukacji. :)
Jeszcze brakuje jednego, który posiadam (do wyznaczania lokalnego SCOP, na podstawie historycznych danych meteo z dowolnej lokalizacji), ale mam go wciąż opartego na niestety błędnych charakterystykach COP z lipnej specyfikacji pewnej pompy ciepła X - i muszę go przepiąc na inny algorytm (chociażby tego carnota). Jak to poprawię to się podziele, w którymś kolejnym wpisie. Na razie wrzucam to co mam, a jak dojdę do siebie i będę miał więcej przestrzeni na kodowanie to dorzucę też ten wyliczający SCOP dla dowolnych zadanych danych klimatycznych i Waszej customowej charakterystyki instalacji.
Chcę podkreślić, że te kalkulatory, choć bardzo przydatne, nigdy nie zastąpią profesjonalnego audytu energetycznego. Chociażbyście mieli najlepsze oprogramowanie symulujące świata, by dało Wam dobre wyniki - musicie do niego wprowadzić poprawne dane wejściowe (np. na temat swojego budynku, jego zapotrzebowania czy instalacji, czy faktyczny SCOP pompy w danej lokalizacji, a nie jakieś cuda z kartki producenta). Pamiętajcie o złotej zasadzie GIGO (https://pl.wikipedia.org/wiki/Garbage_in,_garbage_out). Kalkulatory są narzędziami wspomagającymi, które pomogą użytkownikowi w planowaniu inwestycji, monitorowaniu jej efektywności, a także w lepszym przygotowaniu się do rozmów na każdym etapie procesu - od wstępnych ustaleń z audytorem po szczegółowe dyskusje z wykonawcami instalacji. Tylko jak z wszystkim - muszą dostać dobre dane, a te da Wam audyt.
Niezależnie od powyższego, korzystanie z tych kalkulatorów z pewnością znacząco pogłębi Waszą wiedzę na temat czynników wpływających na efektywność systemu grzewczego opartego o pompy ciepła. Na przykład, eksperymentując z suwakami w kalkulatorze dziennego zużycia, szybko zauważycie, jak istotne jest uzyskanie jak najniższych temperatur zasilania dla osiągnięcia najwyższej możliwej efektywności (COP) pompy ciepła. Zobaczycie też jak wpływa na efektywność pracy pompy np. coraz niższa temperatura zewnętrzna (bo nie tylko zwiększa ona zapotrzebowanie na ilość ciepła, ale też zmniejsza efektywność pracy pompy ciepła na dwa sposoby: zwiększając niezbędną temperaturę zasilania, oraz zmniejszając ilość ciepła dostępnego pompie w środowisku zewnętrznym). Wszystko jest symulowane realtime w kalkulatorze. Ta wiedza może okazać się bezcenna przy podejmowaniu decyzji o modernizacji systemu grzewczego czy planowaniu modernizacji budynku/instalacji.
Te narzędzia mogą być nieocenione przy planowaniu inwestycji w pompę ciepła lub weryfikacji już istniejącej instalacji. Pamiętajcie, że nie każda instalacja nadaje się do zastosowania pompy ciepła, a niektórzy instalatorzy, niestety, mogą kierować się bardziej własnym zyskiem niż dobrem klienta. Dlatego zachęcam do korzystania z tych kalkulatorów i samodzielnej weryfikacji danych Waszych instalacji. Nie polegajcie ślepo na obietnicach sprzedawców czy instalatorów. Pamiętajcie, że Wasze rachunki za ogrzewanie będą zależeć od rzeczywistej efektywności instalacji, a nie od tego, co naobiecuje Wam sprzedawca czy producent na jakimś świstku papieru. Żadne świstki i PR’owe szpagaty fizyki i matematyki nie przeskoczą. Dlatego liczcie i pamiętajcie o kompetentnym i niezależnym audytorze, który problemu ani z fizyką, ani z matematyką nie ma, zanim komukolwiek powierzycie swoje ciężko zarobione pieniądze. :)
Jestem przekonany, że te narzędzia pomogą wielu osobom w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących ogrzewania Waszych domów. Pozwolą one nie tylko na lepsze zrozumienie technicznych aspektów instalacji grzewczej, ale także na bardziej świadome i merytoryczne dyskusje z wykonawcami - jeżeli będziecie wchodzić w takie tematy.
Jeśli macie jakiekolwiek pytania lub sugestie dotyczące kalkulatorów, dajcie znać w komentarzach. Wasza opinia może pomóc w dalszym udoskonalaniu tych narzędzi, czyniąc je jeszcze bardziej przydatnymi dla szerokiego grona użytkowników, a chciałbym by zawsze były one za darmo, jednym kliknięciem.
Pamiętajcie, wiedza to potęga - szczególnie gdy chodzi o Wasze pieniądze i komfort życia. Samodzielna weryfikacja i analiza danych może uchronić Was przed kosztownymi błędami i rozczarowaniami.
Pozdrawiam serdecznie,
Kajetan M.
autor Defoliatora